Hoe werkt Somatic Expriencing?
Ons brein is een belangrijk deel van ons zenuwstelsel en bestaat grofweg uit drie delen. Deze drie delen zijn via de zenuwen verbonden met de rest van het lichaam. Ik gebruik de indeling van ons brein als een ingang om de werking van Somatic Experiencing kort en vereenvoudigd toe te lichten.
Hersenstam (reptielenbrein)
Dit is het oudste deel van ons brein en als eerst ontwikkeld. De belangrijkste functie hiervan is het detecteren van onveiligheid en op basis daarvan de reacties vechten, vluchten of bevriezen in gang zetten. Aangezien deze functie onze overleving bepaalt heeft het ook verre weg de grootste impact. Dit betekent dat wanneer het onveilig wordt, het gevoel van vechten of vluchten overheerst. Deze sensaties kleuren sterk de functies van de andere hersendelen. Bevriezen gebeurt wanneer vechten en vluchten geen zin meer heeft.
Limbische deel (zoogdierenbrein)
Dit deel is ontstaan na het reptielenbrein en heeft zich letterlijk daar bovenop gevormd. Het reguleert onze emoties. Het zorgt ervoor dat zoogdieren hun kleintjes verzorgen en in groepen kunnen leven. Het is het systeem dat behoefte en bevrediging reguleert. Het wordt sterk beïnvloed door het reptielenbrein. Wanneer het reptielenbrein namelijk geactiveerd is kleurt dit onze emoties.
Cortex (mensenbrein)
Dit deel is het meest recentelijk ontwikkeld. Het heeft zich gevormd rondom het limbische deel. Wij gebruiken dit deel voor taal en verbeelding, analyseren en beredeneren. Maar het regelt ook subtielere emoties zoals empathie. De cortex wordt om zijn beurt sterk beïnvloed door het reptielen- en zoogdierenbrein. Wanneer we heftige emoties hebben, neemt onze gedachtestroom niet alleen toe maar hij wordt ook luider.
Deregulatie
Er zijn talloze gebeurtenissen in een mensenleven die impact hebben op ons zenuwstelsel. Sommige dragen bij aan meer regulatie en organisatie en andere zorgen voor verstoringen. Je kunt je een netwerk van electracentralen voorstellen verbonden met heel veel kabels, die wederom is aangesloten op andere netwerken. Wanneer een zeer hoge spanning ons netwerk binnenkomt waar we niet op voorbereid zijn kan deze schade brengen aan de kabels en de centralen. Wanneer een situatie zich voordoet die “te veel” is, probeert ons systeem zo goed mogelijk de overspanning te reguleren. Dit is niet altijd mogelijk voor ons lichaam en geest, wat zorgt voor deregulatie. De energie van de overspanning wordt ergens vastgezet om verdere schade te voorkomen. Voorbeelden van zulke situaties zijn; een auto ongeluk, een val, langdurig stress op werk, opgroeien in ongezonde gezinssituaties, langdurig ziek zijn of pijn hebben, pijnlijke ervaringen in intieme relaties, te weinig lichaamscontact en meer.
De bovenstaande voorbeelden zijn allemaal gevallen waarbij er een breuk komt in de behoefte van ons zenuwstelsel. Breuk op veiligheid, breuk op lichamelijke en emotionele behoeften, maar ook breuk op onvoorwaardelijke liefde. Dit veroorzaakt deregulatie in de functies van corresponderende hersendelen hierboven beschreven en zorgt dat we minder fijn door het leven kunnen. We voelen ons immers ergens dan niet helemaal veilig, en/of zijn doorgaans gefrustreerd of geïrriteerd omdat onze basisbehoeften niet zijn ontmoet, en/of we voelen ons niet geliefd zoals ons hart daarnaar verlangt.
Regulatie
Verstoringen ontstaan omdat op het moment van een gebeurtenis het niet mogelijk is voor ons zenuwstelsel om de overspanning te verwerken. De overspanning blijft dan ergens in het systeem vastzitten. Regulatie ontstaat wanneer er voldoende capaciteit opgebouwd wordt om makkelijk de vastgezette overspanning langzaam en gedoseerd weer te laten stromen. De emoties die gepaard gaan met het vasthouden van de overspanning worden in behapbare hoeveelheden toegelaten en gevoeld. Hierdoor ontstaat er weer vertrouwen in ons eigen lichaam en kunnen. We voelen ons dan krachtig en levendig. En de energie die nodig was om de overspanning vast te zetten is nu vrij om het leven te vieren.
Mocht je uitgebreidere informatie willen over Somatic Experiencing dan kun je de boeken van Peter A. Levine “De tijger ontwaakt” en “De stem van je lichaam” bekijken. Hoewel goed informatie inwinnen zeer belangrijk is kun je zoals met veel dingen ook SE beter leren kennen door het te ervaren. Immers van veel lezen over chocola kun je chocola niet proeven.
Somatic Experiencing en NARM zijn samen zeer effectieve therapie modellen. Plan een online intake voor je vragen en gevoel bij de sessies.